est in humido aqueo. Et ideo calidum adhaerens salsugini ta loci est expulsum a frigore terrae et aquae. Propter quod e adurens efficitur id, in quod' expellitur, et remanet multum f gus in circumstantibus aqua et terra, quae impediunt plantaru 51 generationem. Signum autem hujus est, quod, quando spira loca talia, et vapor eorum projicitur ad plantas vicinas per ve tum continuae et diutinae sufflationis, siccantur et contrahunt plantae illae, et arescunt primo folia et post totae plantae. V por enim de natura loci est, et operatur in plantis vicinis' ho quod locus operatur in generatione plantarum. 52 2 2 Sed non lateat1 nos, quod in omnibus talibus locis duple invenitur terra. Quaedam enim est gravis, descendens etiam aquam salsam, et haec impedit generationem plantarum propte 53 causam praedeterminatam3. Quaedam autem in eisdem locis venitur, quae suo nomine ab incolis talium terrarum vocat terra natabilis; et haec est opportuna valde generationi plant rum parvarum, sicut olerum et' herbarum. Et haec terra e levis, et cum fuerit posita super aquam salsam, natat sup eam; et cum segregata fuerit a salsugine, aut etiam spisse posi super salsuginem, erit3 opportuna generationi, eo quod est aëre multum, et calida temperata et humida. Generatur autem ha terra in locis salsuginis ex duabus causis, quarum una est pa trefactio herbarum et aliarum plantarum ad illa loca per ref xum maris adductarum; alia autem est alluvio, quae sit in aqu mare influentibus. Haec autem alluvio per mare projicitur supe littus, et cum profunde cooperuerit salsuginem, efficitur loc opportunus generationi plantarum, dummodo per congestum a gerem impetus et influxus maris ab eo prohibeatur. 54 5 6 7 4 Loca autem perpetuis nivibus cooperta omnino non cor petunt generationi plantarum, quia experimento comperimus 6 Om. V Edd. 7 id, nur 2 et add. Edd.; sals. sals. repetit b §. 53: 1 et plantarum herb. hec, om. et A. V et erasura P; et CL; et est A. 4 alia Edd. aque A; reflexum maris Reliq. 6 in mare Edd.; L; maxime C. 7 profundum BCL V Edd, 2 postea Edd. 3 est 5 E conj.; reflexioner mari correctum e man 2 nivem a temperamento generationis esse remotissimam, propter frigus glaciale, quod est mortificativum. Excessus enim et superfluum") frigus est in eo propter recessum loci illius a temperamento complexionis et crasis' plantarum secundum genus suum. Et ideo in talibus locis plantae minime inveniuntur, sed potius crystalli et saxa nuda. Et talia loca sunt, ut frequenter juga altissimorum montium. In locis tamen nivosis aliquando invenitur imperfecta-55 rum plantarum et animalium quaedam aliquotiens imperfecta generatio. Sub nive enim aliquando nascuntur gramina parvula acuta, et animalia, quae lumbrici terrae vocantur; rubi etiam') parvarum fruticum et herbae parvae amarae) oriri inveniuntur sub nive. Sed generatio haec herbarum et animalium non est propter exigentiam nivis secundum se ipsam, sed generat ea per accidens. Cujus significatio est, quod, sicut diximus in me-56 teoris, ubi scientia excelsorum tradita est"), - nix generatur in figura fumi et vaporis, et descendit rara et mollis, disgregata vento et calore nubis et congelata', quoniam constringit aër frigidus vaporem circumstans. Et in raritate partium ejus multus aër calidus includitur et retinetur. Et cum calefit, aut ex sole, aut forte ex eo, quod, cum c'adit) in terram, caliditas dispersa in nube comprimitur in unum: et incipit agere et resolvere humidum. Et in tali resolutione exspirans calor secum trahit subtile humidum, sicut fit in re 6 3 5 u) nec est in superfluo nisi prohibitio essendi in loco temperato Nicol. 1) Ad quam §. respondent haec Nicol, verba: Invenimus saepe plantam apparentem et omnia animalia et praecipue lumbricos, quia hi fiunt in nive et vibex [alias ribex] omnesque herbae amarae. Sed nix non exigitur ut sit hoc sed vincit aliquid esse nivis. Et hoc est quod etc. §. 56. §) Vix dubito, quin Gentianas autor in mente habuerit. M. o) Lib. II tract. I cap. 15 sqq. n) manatque de eo aqua putrida, quae aërem incluserat. Nicol. sunt. §. 54: 1 crassis V; trasis CZ. 2 V; ubi Reliq., quare AB ubi freq. §. 55: 1 autem et in marg. alias tamen V. 2 fructicum V; parvarum fructuum Z; parv o rum fructuum J. Haud raro apud medii aevi scriptores frutex generis feminini est. M. Edd. §. 56: 1 Om. Edd. 2 gelata V; 4 removetur L. 3 Om. A. quoniam M. e conj.; quam Codd. et 5 ipsa add. A. 6 spirans A. 57 58 8 putrescente. Et ex hac putrida et subtili aqua, quae in habet aërem et calorem, cum commixta fuerit terrae, e citur seminarium quoddam parvarum plantarum, quae ut' f quenter acutae sunt et strictae, eo quod calidum circumposit frigido non potest spirare 10 nisi in figuram acutam et stricta Quae etiam herbae amarae sunt propterea, quod expulsum e dum in terrestri" humefacto talem saporem operatur, sicut sci ex alibi) a nobis determinatis. Animalia autem lumbricalia generantur ex humore visc extrinsecus in pellem constante, et interius spiritu pulsan sicut in quarto meteororum") dictum est. Et sunt animalia tal sicca multum et desiccantia, propter parvum humidum et m tum3 desiccans calidum, quod est in eis; propter quam causa etiam longam et acutam et strictam et per totum corpus an sam* accipiunt figuram; propter quod etiam pulverizata 5 multu desiccant vulnera et apostemata et hujusmodi. 1 4 Sic igitur in talibus locis fiunt plantae. Et sicut dixim quando affuerit calor amplians et resolvens, qui dispers fuit in vapore nivis, et accesserit aliquis calor solis adjuvan eum, exspirat calor3, secum ducens humidum subtil sicut fit in putrescente re; et tunc constabit illa humil tas, in se retinens calorem solis), et tunc fit materia ger rationis. Et si locus ille, ad quem distillat talis humidita coopertus fuerit nive, ita quod evaporare non possit, sed tius reflectatur ad locum, ad quem fit stillicidium: fiunt loco illo plantae acutae strictae, sine foliis et sine florib g) De sensu et sensat. tract. II cap. 6. 5 5 o) Lib. IV tract. I cap.) 7) cumque fuerit aër multae amplitudinis solque affuerit, erumpet aër comp hensus in nive apparebitque humiditas putrida, coagulabiturque cum cala solis. Nicol. §. 56: 7 L, et in §. 58, ubi redeunt (verba, LJ; putrefiente Reli 8 mixta P; seminari a quedam P quare a manu posteriore efficitur comm tatum est ad efficiuntur; sem. quidam B, quiddam OLV. 9 Om. A. 10 spis sare A in marg. pro figurare, quod expunxerat. habet talem sap. sic. patet ex 4. 11 Om. Edd.; hu 2 -cativa A. 3 mixtum Edd. 4 annulosu 2 adjuvantis BP; adunatus A; adurent fit; om. V re; re putr. AB. 4 repetit L verb 6 fient A; sicut L. 8 et sine fructu, propter recessum loci a temperantia terrae, quae est verus locus generationis plantarum et mater earum; quae terra homogenealis' et connaturalis est commixtioni, quae exigitur ad plantarum originem. Flores enim et folia et fructus habent fieri in talibus herbis minutis, quae nascuntur in locis temperatis secundum proprietates aëris et aquae); et ideo" pauca sunt folia et flores in plantis, quae nascuntur in locis, quae aut semper aut frequenter sunt nivosa. 9 2 Oportet autem scire, quod, si aliquis' locus in se tempera- 59 tus in hieme frequenter nivibus sit coopertus, iste ex nive fecunditatem accipit tribus de causis. Quarum una est, quod vis terrae evaporans reflectitur saepius ad terram propter nivis cooperimentum; alia autem, quia nivis respersa caliditas, ad terram illam spirans conveniens generationi, distillat et nutrit multum humidum, quod, paulatim et per vices distillans, superioribus partibus terrae vigorem nativitatis plantarum continue infundit; tertia autem causa est, quia nix, frigiditate sua locum circumstante, vigorem principiorum generantium plantam -continet, ne evaporet, et continet terrae superficiem, ne emittat intus in visceribus terrae vapores generatos, qui congregati ad superficiem ingrediuntur radices plantarum, et praestant eis nutrimentum et fomentationem et generationem materiae, quae ingreditur plantarum commixtionem. 4 Sicut autem diximus, quod locus perpetuus in frigore pro- 60 pter nivositatem non convenit generationi plantarum: ita etiam eodem modo in locis salitis' et siccis non apparet multum generatio plantarum propter remotionem locorum a temperamento. Haec enim loca multam salsuginem' habentia multae sunt siccitatis, et per consequens etiam multae v) multi sunt in locis temperatis in aëre et aqua; et ideo pauci etc. Nicol. com §. 58: 7 AV Edd. Nicol.; omogenialis B; homogeni alis CLP;mercioni Edd.; 8 Om. Edd., quare J Etenim folia. origines Edd. 9 miscentur VJ et P qui in marg. inveniuntur; miscetur BCLZ; misen tur A. 10 pocius add. A. §. 59: 1 Om. Edd. 2 prima est q. nix Edd. 4 P; om. Reliq. vigorem omissis intermediis Edd. 3 destillat super, partib. 5 Om. A ne.. continet. §. 60: 1 LP; sala tis Edd.; salicis Petr; sallitis Reliq. PEdd.; salseg. CL. 2 salsedin. 6 5 frigiditatis, eo quod calor complexionalis non convalescit et3 tinetur, nisi in humido temperato. Et si alius calor sit a quando in talibus locis, est adurens, et talis calor non remanet sed evolat, et remanet locus adustus frigidus et, mortificans e quae forte nasci debuissent. Et signum hujus terrae est, quo minoratur et contrahitur ex siccitate et frigitate, quia elon gatur) a calido et humidox), quae elevant et faciunt cre scere loca et ex altari. Propter quod terra dulcis, qua abundat in calido dissolvente et in humido vaporante, frequentin elevatur in colles et montes), et terra salsuginis multae de primitur et inferioratur. 61 Capitulum III. De locis, in quibus' bene proficiunt plantae, et' de locis quae opponuntur illis. In locis autem calidis") propter convenientiam materia plantarum et loci apte et bene plantae proveniunt. In talibus enim locis dulcis est aqua et subtilis, et bene digesta, eo quol a calore loci talis a profundo terrae attrahitur, et bene comm scetur et bene digeritur a calore loci terminante. A calore enim multo non adurente provenit humidi decoctio. Calor autem in talibus locis abundat duabus de causis: quarum una est calor loci retinentis calorem ; secunda aut tem est calor solis, qui ex aliqua reverberatione multiplicatu super locum illum"). Et loci quidem calor est sicut instr 5 4) i. e. distat, remota est Nicol. addit. x) quae propria sunt aqua dulci Nicol. 4) Nicol. addit: et cito nascuntur ibi plantae. w) Sed in locis calidis quia dulcis est aqua et calor multus, provenit decoctio duabus par tibus ex effectu loci cum aëre in eo existente et decoctio aëris ex calore soli in illo loco. Nicol. lib. II cap. 6. Petrus §. 61-64 fecit partem posteriorem lib. II cap. 25 (24 Edd. vet.). §. 60: 3 non supra lineam addit V. 4 temperamento ABC Edd 6 B supra lineam_solus offert. 7 Om. B; est om. L. 8 exaltare CP V Edd. Petr.; elevare L. 9 corpor. A. 5 aliquis, om. aliquando A. §. 61: 1 Titulum om. L, amisit marg. abscisa Busque ad et; in om, Edd. non bene V ind.; in quibus ACP V; in quibus non V ind. 2 ex L de locis oppositis omissis reliquis P. 3 bene apte Edd. 4 humidum add. A ex du. caus. A CV Edd. Petr. 5 manet P ad marg., om. locis; |
